مقاله (ارسالی از دوست عزیز جناب آقای شهریاری)

دوستان گرامی در این بخش مقاله ارسالی از دوست عزیز جناب آقای شهریاری رو در نظر گرفتیم

مقاله قدمت تاريخي روستاي خيرآباد استان چهارمحال و بختياري

قدمت تاريخي هر مكان طبق اسناد باستاني از طرق مختلف مشخص ميشود ،

در اين مقاله بنده به نوع خاكسپاري و كاوش قبور و اثراتي كه مسير حركت آب از خود بجا ميگذارد و داغ آب ناميده ميشود استناد كرده و مي پردازم ،

روستاي ما طبق اسنادي كه در قسمت شمال غربي در تپه شرغي دره زكي موجود هست به هزاره اول قبل از ميلاد ميرسد اين يعني قدمت ٣٠٠٠ ساله ، داغ اب در اين دره نشان ميدهد چشمه دايمي نسبتا پر آبي بوده و حداقل دو هزار سال زيست و كشاورزي در اين مكان بوده و همچنين قبرهاي تپه شرقي مربوط به دوران ميترا و نوع خاكسپاري زرتشتي از شاخه ايين مهر بوده است قبرها به طرف غروب خورشيد هستند و بعضي قبور نسبت به يكديگر زاويه حدود چهل درجه دارند كه حاكي از اين است زمان خاكسپاري در زمستان و تابستان بوده كه نشان ميدهد كوچ رو نبوده و يكجا نشين بودند يكي ديگر از نشانه هاي يكجا نشيني زندگي در دست كندها و غارها ميباشد كه در پير غلوم و تيره سرخ و دره زكي و اخرين اين نوع دست كند در نزديك قنات شوردي موجود است،

در حدود اوايل دوره اسلامي جمعيت در دره زكي زيادتر ميشود و اولين قنات در كرسنگ و بلافاصله قنات شوردي حفر ميشود دليل اين تاريخ اين است كه قبرهاي اطراف كنده نو مخلوطي از قبرهاي ميتراييست و اسلامي هستند قبرهاي اسلامي بطرف قبله و قبرهاي ميترا كه محلي ها قبر گبري مينامند بطرف غروب خورشيد و يا بطرف غير از قبله هستند مشخص ميشوند ميتوان استناد كرد

پس از حفر اين دو قنات سطح آب زيرزميني پايين رفته و چشمه دره زكي خشك ميشود و زندگي در اين دره به پايان مي رسد ،

در دوره افشاريه جمعيت اطراف قنات شوردي زياد ميشود و قنات دنبره حفر ميشود با حفر دنبره باز هم سطح آبهاي زير زميني پايين تر ميرود و شوردي هم كم آب و از رونق مي افتد پس از حفر دنبره استعمار شروع شده و مالك قنات خوانين بودند با ورود افراد و اقوام مختلف از ديگر مكانها زندگي و تنوع فرهنگي زيادي رخ ميدهد و با كم آب شدن شوردي و كرسنگ بدليل حفر قنات دنبره مهاجرت به اطراف دنبره در حدود ٣٠٠ سال قبل خيرأباد كنوني بوجود مي ايد ،

حدود ١٤٠ سال قبل بدستور خان حاكم كلبعلي خان قنات ديگري حفر شده كه قنات نو ناميده شد أب قنات به شش دانگ منقسم شد و يك دانگ به آسياب و باغ موجود بنام باغ بالا اختصاص ميابد اين باغ مدتي بدست چند ارمني كه از قلممكا آورده شده بود اداره ميشد و قبرهاي ارمني باغ بالا مربوط به همين افراد ميباشند ،

قديمي ترين قبر موجود در قبرستان خير اباد حدود ٢٨٥ سال قدمت دارد و تمام قبرها به سبك اسلامي ميباشند ،

حدود ٥٠ سال قبل حفر چاه هاي زير ده براي مصرف كشاورزي شروع شد و با راه اندازي هر چاه آب قناتها كمتر و كمتر شد تا ٢٠ سال پيش چاه هاي قبلي آب خوبي داشتند ولي با حفر چاه هاي كودخالق باز هم سطح ابهاي زيرزميني پايين تر رفت و غير از قناتها چاه هاي قبلي را هم خشكاند و بعد از اين هم سطح آبها باز هم پايين تر خواهد رفت تا چند سال قبل باغها و مزارع سرسبزي اطراف روستا بود و كشاورزي رونق خوبي داشت ولي چند ساليست هر وقت به روستا مي ايم خيراباد را خشكتر ميبينم ،

اين مقاله گمانه هايي از كاوشهاي اين حقير است و براي هر كدام از نظريه هايم اسنادي موجود است كه متاسفانه اين اسناد يعني سنگنگاره ها و سنگ قبر ها و ديگر مستندات در حال به تاراج بردن و از بين رفتن هستند اسناد باستاني مثل شناسنامه هر محل هستند و فقط سر جا و مكان خود ارزش استناد دارند اگر جابه جا شدند ديگر نميتوان استناد كرد كه گذشتگان ما كه بوده و چه ميكردند پس بكوشيم تا بهتر شناسنامه هاي روستايمان حفظ و براي كاوش بيشتر باقي بمانند ،

با تشكر مصطفي شهرياري